Wanneer is iemand overspannen en wanneer spreek je van een burn-out?
Een burn-out ontstaat als je ondanks de stress en de spanningsklachten stug door blijft gaan, zonder bijtanken en herstellen. Dat kan omdat je verantwoordelijkheidsgevoel zo groot is, je een perfectionist bent en/of omdat je te onrustig bent en onvermogend om rust in te plannen om te herstellen. Misschien ben je wel volhard in je werk en ben je niet bewust van de ernst van de klachten. Wellicht is het lastig om je mentale en fysieke klachten te ‘lezen’ als symptoom dat het niet goed zit. Hoe groter de uitputting, hoe erger de klachten worden.
Overspannen
Je bent overspannen wanneer je drie van de volgende symptomen herkent bij jezelf:
- Vermoeidheid
- Gestoorde of onrustige slaap
- Prikkelbaarheid
- Niet tegen drukte en geluid kunnen
- Emotionele labiliteit
- Piekeren
- Je gejaagd voelen
- Vergeetachtigheid
Andere kenmerken van overspanning:
- gevoelens van controleverlies en/of machteloosheid als reactie op stress
- beperking ervaren in het uitvoeren van je beroep en/of in je sociale leven
- al het bovenstaande heeft geen directe relatie met een psychische stoornis
Je spreekt van een Burn-out wanneer de kenmerken van overspanning
- langer dan 6 maanden aanhoudt
- uitputting elke dag op de voorgrond aanwezig is
- negatief denkpatroon, wantrouwen en cynisme je leven is ingeslopen
Stress ongezond?
Nee, stress is niet per definitie ongezond. Sterker nog, acute stress maakt je juist vitaal! Dat komt door de aanmaak van het hormoon adrenaline die het lichaam in staat brengt om te overleven.
Wat gebeurd er bij acute stress?
Acute stress is als er plots een bedreiging op je pad komt, waarop je direct moet reageren. De adrenaline zorgt ervoor dat alle energie in het lichaam wordt gebruikt om te vechten of te vluchten. Adrenaline activeert het immuunsysteem en de natuurlijke lichaamsbarrière in de darmen gaan open om voldoende water, natrium en glucose voor het immuunsysteem beschikbaar te stellen.
Acute stress kost energie. Die energie wordt gehaald uit:
- lever (gluconeogenese)
- spieren, waardoor spierafbraak
- glucose uit het bloed, wat kan leiden tot insuline resistentie
Hoe zit dat dan bij chronische stress?
Bij chronische stress gebeurd hetzelfde. Alle energie gaat naar het immuunsysteem en de lichaamsbarrière, de douanepost voor virussen en bacteriën, blijft openstaan. Je kunt je voorstellen dat je door chronische stress
- jezelf uitput, omdat de energie naar het immuunsysteem gaat
- je vatbaar bent voor infecties, omdat de natuurlijke barrière open blijft staan.
Vicieuze cirkel
Bij chronische stress kom je in een vicieuze cirkel van roofbouw op je lichaam. Omdat je vatbaarder bent voor virus- en bacteriële infecties, moetje immuunsysteem nog harder werken. Het aangeboren, niet-specifieke immuunsysteem blijft actief met opeenstapeling of verergering van klachten.
Plan van aanpak
Ben jij ook zo goed in het negeren van stressgerelateerde klachten of in het weg relativeren ervan? Merk je ook dat lichamelijke klachten zich opstapelen? Klachten kunnen per persoon verschillen. Daarom is een unieke aanpak nodig wat verder gaat dan inzicht in je eigen perfectionisme, verantwoordelijkheidsgevoel of oude trauma’s.
Een stappenplan van verkennen, herkennen en erkennen geeft inzicht in jou leefpatronen om tot een betere balans van inspanning en ontspanning te komen, het vitaliteitsbewustzijn. Therapie moet vervolgens gericht zijn op de energiehuishouding en het immuunsysteem zodat het lichaam weer langzamerhand kan herstellen.
Wil je weten wat ik voor jou kan betekenen? Mail me voor het maken van een afspraak